Ngày nay, trong quá trình phát triển đất nước, công tác đo đạc bản đồ có vai trò quan trọng, phục vụ cho các ngành, các cấp trong phát triển kinh tế - xã hội, quản lý lãnh thổ, điều tra cơ bản, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu. Có thể thấy, đo đạc và bản đồ là hoạt động điều tra cơ bản nhằm bảo đảm thông tin, số liệu đo đạc mặt đất, cơ sở dữ liệu và bản đồ địa hình cho nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn. Đặc biệt, bản đồ địa chính là loại bản đồ được sử dụng trong công tác quản lý nhà nước về đất đai và được thể hiện qua một số nội dung như: Thống kê, kiểm kê đất đai theo từng đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn; Xác lập, ghi nhận thông tin quyền sử dụng đất đối với từng thửa đất. Từ đó, có căn cứ giúp cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực thi các nội dung quản lý đất đai hoặc nội dung có liên quan như: xác định nghĩa vụ tài chính, tranh chấp đất đai.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ làm rõ nội dung đo đạc, thành lập bản đồ địa chính theo Điều 25 Luật Đo đạc và bản đồ số 27/2018/QH14 ngày 14 tháng 6 năm 2018 (sau đây được gọi là Luật Đo đạc và bản đồ năm 2018).

Khái niệm

Căn cứ khoản 1 Điều 25 Luật Đo đạc và bản đồ năm 2018 thì bản đồ địa chính được hiểu như sau:

“1. Bản đồ địa chính là bản đồ thể hiện các thửa đất và đối tượng địa lý liên quan, thành lập theo đơn vị hành chính cấp xã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận; ở những nơi không có đơn vị hành chính cấp xã thì thành lập theo đơn vị hành chính cấp huyện.”

Như vậy, có thể thấy bản đồ địa chính là bản đồ tỷ lệ lớn chứa đựng nhiều thông tin quan trọng về thửa đất và thông tin đất đai khác, được thành lập với với các tỷ lệ khác nhau như: Bản đồ tỷ lệ 1:200, bản đồ tỷ lệ 1:500, bản đồ tỷ lệ 1:1000, bản đồ tỷ lệ 1:2000, bản đồ tỷ lệ 1:5000 và Bản đồ tỷ lệ  1:10000.

Nội dung đo đạc, thành lập bản đồ địa chính

Nội dung đo đạc, thành lập bản đồ địa chính được quy định chi tiết tại khoản 2 Điều 25 Luật Đo đạc và bản đồ năm 2018 bao gồm:

“a) Đo đạc, xác định ranh giới thửa đất và đối tượng địa lý liên quan;

b) Thu thập thông tin, dữ liệu về thửa đất và đối tượng địa lý liên quan;

c) Thành lập bản đồ địa chính;

d) Chỉnh lý biến động bản đồ địa chính;

đ) Xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu địa chính.”

Đo đạc là việc thu nhận, xử lý thông tin, dữ liệu để xác định vị trí, hình dạng, kích thước và thông tin thuộc tính của đối tượng địa lý.

Bản đồ là mô hình khái quát thể hiện các đối tượng địa lý ở tỷ lệ nhất định, theo quy tắc toán học, bằng hệ thống ký hiệu quy ước, dựa trên kết quả xử lý thông tin, dữ liệu từ quá trình đo đạc.

Việc chỉnh lý bản đồ địa chính được thực hiện trong các trường hợp sau:

a) Xuất hiện thửa đất và các đối tượng chiếm đất mới (trừ các đối tượng là công trình, xây dựng và tài sản trên đất);

b) Thay đổi ranh giới thửa đất và các đối tượng chiếm đất (trừ các đối tượng là công trình xây dựng và tài sản trên đất);

c) Thay đổi diện tích thửa đất;

d) Thay đổi mục đích sử dụng đất;

đ) Thay đổi thông tin về tình trạng pháp lý của thửa đất;

e) Thay đổi về mốc giới và đường địa giới hành chính các cấp;

g) Thay đổi về điểm tọa độ địa chính và điểm tọa độ Quốc gia;

h) Thay đổi về mốc giới và hành lang an toàn công trình;

i) Thay đổi về địa danh và các ghi chú trên bản đồ.

Trong đó, diện tích thửa đất, đối tượng chiếm đất không tạo thành thửa đất là diện tích của hình chiếu thửa đất, đối tượng chiếm đất không tạo thành thửa đất trên mặt phẳng ngang, đơn vị tính là mét vuông (m2), được làm tròn số đến một chữ số thập phân.

Đối tượng bản đồ địa chính là thửa đất và đối tượng chiếm đất không tạo thành thửa đất được biểu thị trên bản đồ bằng các yếu tố hình học (điểm, đường, vùng), dạng ký hiệu và ghi chú thuyết minh.

Việc đo đạc, thành lập bản đồ địa chính, xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu địa chính

Khoản 3 Điều 25 Luật Đo đạc và bản đồ năm 2018 quy định Việc đo đạc, thành lập bản đồ địa chính, xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu địa chính được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai.

Theo quy định tại Khoản 1, Điều 68 của Luật Đất đai và Khoản 2, Điều 5 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai thì tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng chỉ bao gồm: Tổ chức phát triển quỹ đất và Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Theo quy định tại Khoản 1, Điều 69 của Luật Đất đai và Khoản 1, Điều 17 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP thì cơ quan tài nguyên và môi trường phải trình UBND cùng cấp phê duyệt kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm.

Điểm c, Khoản 3, Điều 5 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định hoạt động dịch vụ trong lĩnh vực đất đai gồm: Đo đạc, lập bản đồ địa chính, hồ sơ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai.

Căn cứ vào các quy định nêu trên, đo đạc, lập bản đồ địa chính là một trong các hoạt động dịch vụ trong lĩnh vực đất đai.

Cơ sở dữ liệu địa chính: là tập hợp thông tin có cấutrúc của dữ liệu địa chính (gồm dữ liệu không gian địa chính, dữ liệu thuộctính địa chính và các dữ liệu khác có liên quan) được sắp xếp, tổ chức để truycập, khai thác, quản lý và cập nhật thường xuyên bằng phương tiện điện tử.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 25/2014/TT-BTNMT ngày 19 tháng 05 năm 2014 quy định về bản đồ địa chính.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Đo đạc và bản đồ năm 2018

Luật Hoàng Anh